ماری جوانا؛ هرآنچه باید بدانید
یکی از معضلات بزرگ خانواده‌هایی که فرزند جوان دارند، اعتیاد به ماری جوانا است؛ دومین ماده مخدر پرمصرف که اعتیادآور است و عوارض خطرناک جسمی و روانی دارد. اگر چیز زیادی درباره این روانگردان قوی نمی‌دانید و گیاه شاهدانه را نمی‌شناسید، در این مقاله مفصل در این باره توضیح داده‌ایم.
ماری جوانا چیست؟
ماری جوانا نوعی ماده روانگردان و دارویی است که از ساقه‌ها و دانه‌های خشک‌شده گیاه شاهدانه (کانابیس) به دست می‌آید، گیاهی با ۵۴۰ ماده شیمیایی گوناگون از جمله تتراهیدروکانابینول (THC) و کانابیدیول (CBD) که کم و زیادشدن آنها ویژگی‌ها و اثربخشی محصول را تغییر می‌دهد. محصولات و مشتقات این گیاه حشیش نامیده می‌شوند. خیلی‌ها به‌اشتباه حشیش و ماری جوانا را یکی می‌دانند، در حالی که ماریجوانا یکی از انواع حشیش است که از آن استفاده دارویی و تفریحی می‌شود. گراس، وید، گل و علف دیگر نام های ماری جوانا هستند.
ماری جوانا محصولی از گیاه کانابیس ساتیواست. این ماده تی‌اچ‌سی (THC) زیادی دارد و به‌سرعت بر وضعیت روانی افراد اثر می‌گذارد. البته شدت اثربخشی آن بسته به مقدار و تعداد دفعات مصرف، ترکیب آن با انواع مواد مخدر، نحوه استعمال، ژنتیک و جنسیت مصرف‌کننده متفاوت است.
طبق گفته مؤسسه ملی بهداشت آمریکا، پیشینه مصرف ماریجوانا برای درمان بیماری‌ها حداقل به ۳هزار سال قبل برمی‌گردد. بااین‌حال سازمان غذا و دارو در آمریکا هنوز اثر درمانی آن را تأیید نکرده است.
انواع ماری جوانا
در بالا عکس ماری جوانا را مشاهده می‌کنید. این ماده بسته به گیاهی که از آن به دست می‌آید و اثری که بر روان انسان می‌گذارد، به این ۴ دسته تقسیم می‌شود.
۱. کانابیس ساتیوا
- در مناطقی با آب‌و‌هوای گرم مانند مکزیک و آفریقای جنوبی کشت می‌شود؛
- برگ‌های بلند و نازک دارد و بیش از ۱۱ ساعت در روز تاریکی می‌خواهد؛
- خاصیت انرژی‌زا دارد و قدرت تمرکز و خلاقیت را تقویت می‌کند؛
- برای تسکین برخی از علائم اختلال کمبود توجه بیش‌فعالی (ADHD) و سایر اختلالات خلقی توصیه می‌شود.
۲. کانابیس ایندیکا
- از منطقه هندوکش در نزدیکی افغانستان برداشت می‌شود؛
- به‌خاطر آب‌و‌هوای سرد و کوهستانی منطقه کوتاه‌تر و شبیه بوته است؛
- برگ‌های تیره‌تر و پرتر و گردتر از گیاه ساتیوا دارد؛
- فوق‌العاده خواب‌آور و آرامش‌بخش است.
۳. کانابیس هیبرید
- کانابیس هیبرید یا ترکیبی حاصل پیوند ۲ گیاه ایندیکا و ساتیواست؛
- این نوع کانابیس هم انرژی‌بخش است و هم نشئه‌کننده؛
- بخش زیادی از ماری‌جوانای موجود از نوع کانیباس هیبرید است.
۴. کانابیس رودرالیس
- کانیباس رودرالیس اولین بار در جنوب روسیه کشف شد؛
- این گیاه کوتاه‌تر از گونه‌های دیگر است و ساقه‌های نازک و فیبری با برگ‌های بزرگ دارد.
- محتوای تی‌اچ‌سی این گیاه در مقایسه با انواع دیگر بسیار کم است و بیشتر برای تولید دارو استفاده می‌شود.
نشانه‌های مصرف ماریجوانا
رایج‌ترین نشانه‌های مصرف ماری جوانا و زنگ‌خطرهای اصلی آن عبارت‌اند از:
- تغییر رفتار، خلق‌و‌خو و شخصیت: آرامش و محافظه‌کاری، گفتار نامفهوم و آهسته و تکراری، خنده‌های عجیب، پارانویا، سردرگمی و سرگردانی و هذیان.
- در محیط خانه یا ماشین: استفاده همیشگی از عطر و خوش‌بوکننده، دوش‌گرفتن پی‌در‌پی، همراه‌داشتن فندک و پیپر، ناپدیدشدن پول یا اشیای قیمتی در خانه.
- مشکلات جسمی: خواب زیاد، سستی و بی‌حالی، علائم آسم و مشکلات تنفسی، پرخوری در وعده‌های اصلی و میان‌وعده‌ها، خشکی دهان و لب‌ها.
- بهداشت و ظاهر فردی: بوی ماری جوانا روی لباس یا وسایل، خشکی و قرمزی چشم‌ها.
- مدرسه و محیط کار: تمرکز و عملکرد تحصیلی یا کاری ضعیف، غیبت در کلاس‌ها یا روزهای کاری، بی‌توجهی به قوانین مدرسه و محل کار.
دلیل محبوبیت ماری جوانا بین جوانان
مهم‌ترین عاملی که نگرش‌های جوان را شکل می‌دهد، محیط اطراف اوست. بسیاری از جوانان تحت‌تأثیر محیط اطراف خود، برای تجربه «حس بهتر» سراغ ماریجوانا می‌روند و پیامدهای بالقوه آن را به جان می‌خرند. بر اساس تحقیقات، عوامل زیر قوی‌ترین محرک‌های مصرف ماری جوانا در میان جوانان هستند.
- سابقه خانوادگی اعتیاد و دسترسی آسان به موادمخدر در خانه، محله یا مدرسه.
- مصرف ماری جوانا توسط هم‌سالان.
- فیلم‌ها، نمایش‌های تلویزیونی، موسیقی و شبکه‌های اجتماعی.
- احساس افسردگی و اضطراب تحت فشار مسئولیت‌های زیاد.
فواید ماری جوانا برای سلامتی
۱. تسکین درد مزمن
بیش از ۲۵میلیون بزرگ‌سال در دنیا با درد مزمن دست‌و‌پنجه نرم می‌کنند. طبق بررسی‌ها، محتوای کانابینوئید در روان‌گردانی مثل ماری جوانا با تأثیر روی گیرنده‌های مغز درد مزمن را تسکین می‌بخشد.
۲. کمک به درمان افسردگی و اختلالات روانی
بر اساس شواهد، کانابیس احتمالاً نقش شگفت‌انگیزی در تسکین لحظه‌ای اختلالات روانی مثل افسردگی، اضطراب اجتماعی و استرس بعد از سانحه (PTSD) دارد. اما درمان خوبی برای اختلالات جدی‌تر مثل شخصیت دوقطبی یا روان‌پریشی نیست.
۳. تسکین علائم سرطان
این فرضیه در برخی از تحقیقات مطرح شده است که کانابینوئیدهای خوراکی علاوه بر تسکین عوارض شیمی‌درمانی مثل تهوع و سرطان، می‌توانند سرعت رشد توده سرطانی را کندتر کنند. البته این ادعا هنوز در حد فرضیه است و قطعی اثبات نشده است.
۴. تسکین علائم بیماری ام اس (اسکلروز چندگانه)
استفاده کوتاه‌مدت از کانابینوئید خوراکی شاید سفتی یا کشش غیرمعمول ماهیچه‌ها (اسپاستیسیتی) را التیام دهد، اما اثربخشی آن چندان قابل‌اعتنا نیست.
۵. کمک به درمان صرع
سازمان غذا و داروی آمریکا مصرف منابع دارویی حاوی کانابیدیول را برای درمان سندرم لنوکس-گاستات و سندرم دراوت که ۲ نوع نادر، شدید و خاص بیماری صرع به حساب می‌آیند، تأیید کرده است.
عوارض ماری جوانا برای سلامتی
۱. بروز مشکلات مغزی
خیلی‌ها معتقدند فواید ماری جوانا برای مغز به‌قدری زیاد است که بتوان از عوارضش چشم‌پوشی کرد. بااین‌حال بر اساس شواهد، مصرف روزانه این روانگردان در درازمدت علائم اختلال دوقطبی، افسردگی و خطر روان‌پریشی را تشدید می‌کند.
۲. ابتلا به بیماری‌های تنفسی
استعمال ماریجوانا در حالت تدخینی (مانند سیگار) خطر سرفه مزمن را به همراه دارد، اما تأثیر مخرب آن بر عملکرد ریه، خطر بیماری انسدادی مزمن و آسم هنوز قطعی نشده است. در سال ۲۰۱۴، محققان رابطه میان مصرف حشیش و خطر بیماری‌های ریوی را بررسی کردند و به این نتیجه رسید که احتمال ابتلا به سرطان ریه در افرادی که مرتب ماری جوانا، وید یا گل می‌کشند، زیاد است.
مصرف ماری جوانا به‌عنوان دارو
خواص دارویی ماری جوانا چندین سال موضوع اصلی بحث و تحقیق دانشمندان دنیا بود. امروزه محققان معتقدند محتوای تتراهیدروکانابینول این روانگردان به فرمولاسیون برخی از داروها کمک می‌کند و اثر درمانی دارد، مثلا:
- سازمان غذا و دارو قرص‌های حاوی تی‌اچ‌سی مثل «درونابینول»و «نابینول» را برای درمان حالت تهوع بیماران تحت شیمی‌درمانی و تحریک اشتهای بیماران مبتلا به اچ‌آی‌وی (HIV) تأیید می‌کند.
- اسپری دهانی «ساویتکس» برای درمان دردهای نوروپاتیکِ سفتی، گرفتگی عضلانی و دردهای عصبی ناشی از بیماری ام اس در حال گذراندن آزمایش‌های بالینی است.
- دارویی مایع به‌نام «اپیدیولکس» برای درمان ۲ نوع صرع شدید دوران کودکی یعنی سندرم دراوت و سندرم لنوکس-گاستوت به تأیید سازمان غذا و دارو رسیده است. این دارو فقط در صورت تجویز پزشک و با رعایت دوز مصرفی مناسب مصرف می‌شود.
حتی مصرف دارویی ماری جوانا نیز بی‌خطر نیست و ممکن است سبب مشکلات جدی شود. با توجه به وجود صدها ماده شیمیایی فعال و ناشناخته در این گیاه، تولید محصول دارویی مطمئن با دوز ایمن از آن حتی برای بزرگ‌ترین شرکت‌های داروسازی هم راحت نیست. پس برای کاهش خطرات احتمالی ناشی از مصرف، داروهای حاوی ماریجوانا را فقط و فقط با تجویز پزشک مصرف کنید.
پرسش‌های متداول
۱. آیا مصرف ماری جوانا عمر را کوتاه‌تر می‌کند؟
به‌خودی‌خود خیر، اما شروع مصرف آن در سنین پایین احتمال مرگ زودرس را افزایش می‌دهد. افراد معتاد به گل بیشتر در معرض جراحات جسمی، رانندگی پرخطر، درگیری‌های فیزیکی و حتی خودکشی قرار دارند.
۲. آیا ماریجوانا جایگزین خوبی برای الکل و مواد مخدر است؟
خیر؛ مصرف حشیش و ماری جوانا احتمال سوءمصرف و وابستگی به سایر انواع مواد مخدر را بیشتر می‌کند.
۳. ماری جوانا عملکرد مغز را دقیق‌تر می‌کند؟
مصرف طولانی‌مدت ماری جوانا به بافت مغز آسیب می‌زند و با کوچک‌کردن بخش‌های آمیگدالا و هیپوکامپوس مغز، سلامت ذهنی و سیستم عصبی را به خطر می‌اندازد. به‌خصوص اگر مصرف آن از دوران نوجوانی آغاز شود.
۴. آیا ماری جوانا اعتیادآور است؟
برخلاف ادعای بسیاری از مصرف‌کنندگان این ماده روانگردان، ماریجوانا به‌شدت اعتیادآور است و به‌مرور زمان سبب عوارض روانی و جسمی خطرناکی می‌شود.
شما بگویید
حال که با ماری جوانا و خطرات جدی آن برای سلامت جسم و روان آشنا شده‌اید، شما از تجربیات خود برای ما و همراهان ما بگویید و حتما نظرات‌تان را با ما در میان بگذارید.
